Komunikowanie społeczne w dobie nowych technologii

Postępująca i rozwijająca się nieustannie rewolucja technologiczna sprawia, że popularność terminu „nowe media”, tak często wykorzystywanego w najróżniejszych sytuacjach i kontekstach, stanowi coraz większy problem dla zdefiniowania i poznania zakresu znaczeniowego tego pojęcia. Termin ten okazuje się niekiedy na tyle pojemny i uniwersalny, że każdy autor w swoich publikacjach nadaje mu arbitralnie znaczenie wynikające z potrzeb pracy i korespondujące z przyjętymi ad hoc założeniami lub kontekstem.

Powstaje więc pytanie, czy w tej różnorodności istnieje jakiś wspólny mianownik. Wydaje się nim być po prostu internet. W tym przypadku należałoby jednak uściślić, czy internet definiować będziemy jako medium, „pajęczynę” połączonych ze sobą urządzeń, „dobro wspólne”, na które składają się dobra w nim dostępne, zasoby niematerialne mające postać cyfrową, wreszcie globalny system komunikowania (Hofmolk, 2009). Mało precyzyjny termin „nowe media” nie definiuje tak naprawdę niczego konkretnego, gdyż rozwój komunikowania ludzkiego związany był z nieustannym procesem powstawania kolejnych „nowych mediów”. Zgodnie z determinizmem technologicznym, który kładzie nacisk na znaczenie rozwoju technologicznego jako takiego, rozwój ten w wieku XXI wiąże się z „rewolucją cyfrową” (Barwise i Hammond, 2000, s. 8). W pewnym uproszczeniu nowe media obejmują zatem rozwijane od niedawna technologie cyfrowe, które znacząco wpływają na charakter procesu komunikowania. Tym tropem podąża też C.J. Bertrand, który zwracając uwagę na znaczenie nowych technologii, podkreśla, że chodzi zwłaszcza o internet (Bertrand, 2007, s. 7). Pojawia się jednak dodatkowa trudność, wynikająca z faktu, że rozwój internetu przebiegał w etapach, które istotnie zmieniały komunikowanie społeczne. I choć w pierwszej fazie nie zmieniał on ról i funkcji uczestników komunikowania masowego, a stwarzał tylko możliwość interpersonalnego komunikowania się rozproszonych jednostek, to już w drugiej odsłonie wniósł istotną zmianę. W niej bowiem pojawiła się możliwość pełnej interakcji pomiędzy wszystkimi użytkownikami, niezależnie od tego, czy są to instytucje, czy indywidualne jednostki. Przeglądając opracowania naukowe, można odnieść wrażenie, że w większości współczesnych opracowań nowe media intuicyjnie wiążą się z drugim z wymienionych etapów.